داکت اسپلیت (Ducted Split Air Conditioning) نوعی دستگاه تهویه مطبوع است که می‌تواند برای تمام مصارف مسکونی، اداری و تجاری مورد استفاده قرار بگیرد. داکت اسپلیت برای انتقال هوا، از کانال‌های تهویه (کانال گالوانیزه، پلی یورتان و یا لوله‌های فلکسیبل) استفاده می‌کند و این ویژگی در واقع یکی از مواردی است که آن را با اسپلیت‌های گازی دیواری متمایز می‌کند. این وجه تمایز همچنین باعث برتری داکت اسپلیت نسبت به اسپلیت معمولی می‌شود؛ زیرا وجود کانال‌های تهویه باعث می‌شود که هوای مطبوع (سرد یا گرم) به‌طور یکسان و متوازن به تمام قسمت‌های درون ساختمانِ تهویه شونده، توزیع گردد.
داکت اسپلیت شامل دو قسمت یونیت داخلی و یونیت خارجی است. یونیت داخلی داکت اسپلیت در زیر سقف کاذب ساختمان‌ها نصب می‌شود. یونیت داخلی داکت اسپلیت درون محیط تهویه شونده و یونیت خارجی در بیرون از محیط تهویه شونده قرار می‌گیرد. یونیت داخلی، هوای محیط را دریافت کرده (توسط کانال برگشت) و پس از خنک یا گرم کردن هوا، توسط کانال رفت آن را توزیع می‌کند.
اجزای تشکیل دهنده داکت اسپلیت
داکت اسپلیت از چهار جز اصلی تشکیل شده است که این اجزا، سیکل تبرید تراکمی بخار را تشکیل می‌دهند و عبارتند از:
کمپرسور
وظیفه‌ی کمپرسور، متراکم کردن یا افزایش فشار و دمای مبرد است که برای این کار از انرژی برق استفاده می‌کند. مبرد پس از عبور از کمپرسور، با فشار و دمای بالا وارد کندانسور می‌شود.
کندانسور
کندانسور در واقع یک نوع مبدل حرارتی است که به صورت هوا خنک در سیستمهای کولر گازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وظیفه‌ی کندانسور در حالت سرمایش داکت اسپلیت، اتلاف حرارت است. به این معنا که حرارتِ مبرد را به محیط می‌دهد و باعث کاهش دمای مبرد و تبدیل آن از حالت گاز به مایع می‌شود.
لوله مویین یا شیر انبساط
وظیفه‌ی لوله مویین افت فشار مبرد است. به این صورت که مبرد پس از خروج از کندانسور، وارد لوله مویین شده و فشار مبرد در اینجا کاهش می‌یابد و سپس در حالت مایع (با دمای بسیار پایین) به اواپراتور منتقل می‌شود.
اِواپراتور
اواپراتور که پس از لوله مویین نصب شده است، حرارت محیط تهویه شونده را دریافت کرده و به مبرد منتقل می‌کند. در این حالت مبرد از فاز مایع به گاز تبدیل می‌شود و دوباره به کمپرسور باز می‌گردد. همچنین هوای خنک هم در این مرحله به محیط تهویه شونده دمیده می‌شود.
توجه کنید که کمپرسور و کندانسور در یونیت خارجی، و لوله مویین و اواپراتور در یونیت داخلی داکت اسپلیت قرار گرفته‌اند. همچنین علاوه بر اجزای اصلی ذکر شده، یک جز دیگر هم به نام شیر چهار راهه یا معکوس وجود دارد که فقط درون داکت اسپلیت‌های دو منظوره تعبیه شده است. وظیفه این شیر، تغییر جهت چرخش مبرد در سیستم کولر گازی یا به عبارت دیگر، تغییر عملکرد داکت اسپلیت از حالت سرمایش به گرمایش و یا برعکس است.
نکته
- مبرد، به گاز مورد استفاده در کولرهای گازی از جمله داکت اسپلیت گفته می‌شود که یک سیال فعال است. مبرد در یک سیکل کامل تبرید از حالت مایع به گاز و برعکس تغییر فاز می‌دهد.
- تبرید به معنای جذب حرارت از یک سیال و دفع آن به سیال دیگر است.
- سیال می‌تواند هوا، آب و یا هر نوع گاز یا مایع دیگری باشد.
داکت اسپلیت دو منظوره‌ی سرمایشی و گرمایشی
در این نوع داکت اسپلیت، سرمایش و گرمایش محیط تهویه شونده از طریق مصرف انرژی الکتریکی یا برق تامین می‌شود. دیاگرام سیکل تبرید تراکمی (حالت سرمایش) در شکل زیر نشان داده شده است. کارکرد حالت سرمایش به‌طور خلاصه به این صورت است که مبرد در کمپرسور متراکم شده (فشار و دمای آن افزایش یافته) و پس از تبدیل شدن به مایع سرد از کندانسور خارج می‌شود. مبرد در حالت مایع، از لوله مویین نصب شده در یونیت داخلی، عبور کرده تا فشارش کاهش یابد. مبردِ فشار پایین و سرد به اواپراتور وارد شده و در آنجا هوای گرم اتاق را جذب کرده و به حالت گاز تبدیل می‌شود. سپس، مبرد در حالت گاز وارد کمپرسور شده و این سیکل مجددا تکرار می‌شود. در یونیت داخلی، هوای گرم محیط تهویه شونده از طریق فن به درون اواپراتور مکش می‌شود و سپس این حرارت به مبرد منتقل می‌شود. در مرحله‌ی بعد، هوای مکش شده سرد می‌شود و از دریچه خروجی هوا در یونیت داخلی، به محیط تهویه شونده برمی‌گردد و ما در نهایت می‌توانیم این هوای سرد خارج شده از دستگاه را احساس کنیم.
همانطور که گفته شد، سیستم گرمایشی داکت اسپلیت‌های دو منظوره، با مصرف انرژی الکتریکی کار می‌کند. پیش از آنکه در مورد نحوه‌ی کارکرد سیستم گرمایشی دستگاه صحبت کنیم، باید به این نکته توجه کنیم که در حالت گرمایش، موقعیت قرارگیری کندانسور و اواپراتور در سیکل تبرید تراکمی جابجا می‌شود. یعنی، فقط نام آنها بدلیل جابجایی در فرایند جذب و دفع حرارت، تغییر می‌کند. چون، کندانسور به مبدل حرارتی گفته می‌شود که حرارت را دفع کرده و مبرد را به مایع تبدیل می‌کند. اما، اواپراتور مبدلی است که حرارت را از محیط تهویه شونده جذب کرده و مبرد با جذب حرارت به گاز تبدیل می‌شود. پس، نام کندانسور و اواپراتور باتوجه به کارکرد آن مبدل حرارتی، تعیین می‌گردد. در این مقاله، برای درک راحت‌تر کارکرد سیستم گرمایشی داکت اسپلیت‌های دو منظوره، بجای نام‌های کندانسور و اواپراتور از مبدل حرارتی یونیت داخلی و مبدل حرارتی یونیت خارجی استفاده گردیده است.
به حالت گرمایش کولرهای گازی، هیت پمپ یا پمپ حرارتی نیز می‌گویند. شکل زیر، دیاگرام یک پمپ حرارتی دستگاه کولرگازی را نمایش می‌دهد. در حالت گرمایش، جهت چرخش مبرد بواسطه‌ی شیر چهارراهه (یا شیر معکوس) برعکس می‌شود. در این حالت، نحوه کارکرد به اینصورت است که فشار و دمای مبرد در کمپرسور افزایش می‌یابد. سپس، مبرد در حالت گاز، توسط شیر چهارراهه به سمت مبدل حرارتی یونیت داخلی هدایت شده و در آنجا، حرارت خود را به محیط تهویه شونده منتقل می‌کند. در واقع، مبرد محیط را گرم کرده و با دفع حرارت به محیط، سرد می‌شود. همچنین، با دفع حرارت به محیط، از حالت گاز به مایع تبدیل می‌شود. سپس، پس از عبور مبرد از لوله مویین یا شیر انبساط، فشار مبرد کاهش می‌یابد و به سمت مبدل حرارتی یونیت خارجی حرکت می‌کند. در مبدل حرارتی یونیت خارجی، دمای مبرد با جذب حرارت محیط بیرون، افزایش یافته و مجددا از حالت مایع به گاز تبدیل می‌گردد.
داکت اسپلیت فقط سرمایشی
نحوه کارکرد این دستگاه مشابه عملکرد سرمایشی داکت اسپلیت دو منظوره است که در قسمت قبل شرح دادیم، با این تفاوت که شیر چهارراهه در داکت اسپلیت فقط سرمایشی وجود ندارد و گرمایش سیستم کار نمی‌کند.
داکت اسپلیت سرمایشی به همراه گرمایش با کویل آب گرم
نکته‌ی قابل توجه در نوع دو منظوره‌ی آن که پیش‌تر شرح دادیم این است که ممکن است برخی اوقات در فصل زمستان که دمای هوا به کمتر از منفی ۰ درجه می‌رسد، گرمایش داکت اسپلیت به خوبی کار نکند. زیرا اختلاف دمای بین مبرد و محیط بیرون به اندازه‌ای نیست که حرارت از محیط بیرون به مبرد انتقال یابد؛ در واقع برای عملکرد گرمایشی داکت اسپلیت، یک محدودیت دمایی وجود دارد. همچنین استفاده از انرژی برق برای گرمایش محیط مخصوصا در کشور ایران، اصلا انتخاب مقرون به صرفه‌ای نیست. چون می‌توان از گاز استفاده که که هزینه آن کمتر از برق است.
در اینجا برای رفع این مشکل، دستگاه داکت اسپلیت می‌تواند گرمایش را با استفاده از کویل آب گرم تامین کند که این آب گرم مورد نیاز می‌تواند توسط پکیج‌ها یا موتورخانه‌های مرکزی که گاز شهری مصرف می‌کنند تامین شود. بنابراین، انتخاب مقرون به صرفه‌ای است. زیرا دستگاه مانند یک فن کویل ساده کار می‌کند و برق فقط برای چرخش فن یونیت داخلی مصرف می‌شود که مقدار آن حداکثر ۳ آمپر است.
نحوه‌ی کارکرد گرمایش کویل آبگرم، به اینصورت است که آب گرم به داخل کویل نصب شده بر روی دستگاه هدایت شده و یونیت داخلی دستگاه در حالت کارکرد فن قرار می‌گیرد. چرخش فن دستگاه سبب عبور هوا از کویل آبگرم شده و هوای مکیده شده به یونیت داخلی گرم می‌گردد و سپس به محیط تهویه شونده منتقل می‌شود. در این حالت، دستگاه همچون یک فن کویل ساده کار می‌کند و فقط برای چرخش فن یونیت داخلی برق مصرف می‌گردد
انواع داکت اسپلیت از نظر کارکرد کمپرسور
انواع داکت اسپلیت از نظر کارکرد کمپرسور به شرح زیر است:
داکت اسپلیت با کمپرسور دور ثابت
کمپرسور این نوع داکت اسپلیت همانطور که از نام آن پیداست، با دور ثابتی کار می‌کند. به این معنا که همواره برای سرمایش، به اندازه‌ی ثابتی برق مصرف می‌کند. برای مثال اگر دمای اتاق ۳۰ درجه باشد و بخواهیم آن را با داکت اسپلیت به ۲۵ درجه برسانیم، کمپرسور با مصرف میزان ثابتی انرژی برق (مثلا ۱۵ آمپر) روشن شده و پس از رساندن دمای محیط به ۲۵ درجه، خاموش می‌شود. سپس در صورت بالا رفتن دمای محیط، دوباره روشن شده و همان میزان آمپر را مصرف می‌کند.
داکت اسپلیت اینورتر (Inverter)
اکت اسپلیت اینورتر متناسب با میزان سرمایش تولیدی آن یا اختلاف دمای محیط و ترموستات روی دستگاه، برق مصرف می‌کند. برای مثال اگر بخواهیم دمای اتاق را از ۳۰ به ۲۵ درجه برسانیم، زمانی که داکت اسپلیت را روشن می‌کنیم، کمپرسور شروع به مصرف برق می‌کند (مثلا از ۳ آمپر استارت میزند تا به ۱۵ آمپر برسد) تا درجه حرارت اتاق را به دمای موردنظر ما برساند. حال هرچه به دمای مورد نظر نزدیک‌تر می‌شود، کمپرسور با دور کمتری کار کرده و در نتیجه برق کمتری مصرف می‌کند؛ مثلا زمانی که به ۲۶ درجه می‌رسد شاید ۴ آمپر برق مصرف کند. اما بر خلاف داکت اسپلیت معمولی، هیچ گاه کاملا خاموش نمی‌شود.
مزایای سیستم داکت اسپلیت
قدرت بیشتر، صرفه جویی در مصرف آب و برق، اشغال فضای کمتر و مصرف برق پایین‌تر داکت اسپلیت نسبت به کولرهای گازی معمولی
جدید و به روز بودن سیستم داکت اسپلیت و امکان تنظیم دمای خودکار متناسب با محیط
امکان تزریق هوای تازه‌ی خارج از ساختمان به محیط تهویه شونده
توزیع هوای گرم یا سرد بصورت متوازن به درون محیط تهویه شونده (از طریق کانال‌های انتقال هوا)
هزینه تعمیر و نگهداری پایین
امکان کنترل هزینه و کاهش مصرف برق داکت اسپلیت متناسب با نیازهای ساختمان تهویه شونده
دارا بودن فیلتر هوا و تزریق هوای مطبوع و بدون آلودگی به محیط تهویه شونده
مقرون به صرفه بودن استفاده از داکت اسپلیت با کویل آبگرم، به دلیل تامین آبگرم توسط موتورخانه یا پکیج
قابلیت نصب یونیت خارجی با اختلاف ارتفاع ۳۰ متر نسبت به یونیت داخلی که می‌توان یونیت خارجی را در پشت بام نصب کرد تا فضای بالکن اشغال نشود
حذف کانال کولر آبی و افزایش فضای کاربری واحدهای مسکونی طبقات بالاتر
سبب صرفه جویی در مصرف آب در مقایسه با استفاده از کولرهای آبی می‌شود
سرمایش مطبوع در تابستان و کاهش مصرف برق تا 50% در مقایسه با کولرهای گازی
گرمایش بسیار قوی توسط کویل آب گرم از پکیج یا موتورخانه و صرفه جویی در مصرف گاز در زمستان 20% تا 30%
حذف سیستم رادیاتور و لوله کشی های مربوطه
اجرای بسیار سریع توسط کانال های فلکسی عایقدار
استقلال هر واحد از نظر مصرف انرژی
انتقال سرمایش و گرمایش توسط کانال در هر واحد به تمام فضاها ،حذف پنل ها واستفاده مناسب از فضای داخلی
کاهش صدای فوق العاده توسط کانال های فلکسی بل عایقدار (انعطاف پذیر) جدید
حذف لوله کشی های اضافی در ساختمان
فیلتراسیون هوا توسط فیلترهای قابل شستشو
کاهش هزینه تمام شده بوسیله حذف سیستم رادیاتور
قابلیت نصب دستگاه برای فضاهای کوچک تا بزرگ
عدم نیاز به استفاده از تکنسین نگهداری
امکان استفاده در ساختمانهای در حال بازسازی با حداقل تعمیرات
امکان طراحی سیستم متناسب با سردترین وگرمترین مناطق
حذف کانال کشی عمودی
معایب داکت اسپلیت
امکان تنظیم دستی دما برای هر یک از اتاق‌های محیط تهویه شونده وجود ندارد. زیرا داکت اسپلیت، هوای سرد یا گرم را از طریق یک کانال مشترک انتقال می‌دهد.
داکت اسپلیت تمام قسمت‌های محیط را تهویه می‌کند. در این صورت حتی اگر قسمتی از محیط نیاز به تهویه نداشته باشد (یعنی خالی و بدون استفاده باشد)، داکت اسپلیت هم‌چنان کار تهویه هوا را انجام می‌دهد و باعث اتلاف انرژی می‌شود.
داکت اسپلیت برای گردش هوای محیط تهویه شونده از فن استفاده می‌کند. از این رو در صورت وجود سکوت، صدای این فن شنیده می‌شود و ممکن است باعث ناراحتی افراد شود.
نکته: دو مشکل اول با به‌کارگیری دریچه‌های دمپردار موتوری و نصب ترموستات مجزا برای هر بخش، قابل کنترل است. همچنین مشکل آخر نیز با نصب دقیق و استاندارد دستگاه داکت اسپلیت توسط متخصصین فنی، تا حدی حل خواهد شد.
اجرا، نصب و سرویس داکت اسپلیت چگونه است؟
نصب داکت اسپلیت باید حتما توسط متخصصین فنی انجام شود و قبل از اقدام به نصب آن هم باید زیرسازی‌های لازم آن متناسب با محیط موردنظر انجام شوند و هزینه نصب داکت اسپلیت و زیرسازی‌های لازم محاسبه شود. نکات مهم برای نصب داکت اسپلیت عبارتند از:
اجرای کانال تهویه عایق دار) متعلقات اجرای کانال تهویه (
اجرای لوله‌های مسی به همراه عایق با قطر و ضخامت مناسب برای رفت و برگشت مبرد
اجرای کابل کشی‌های لازم بین یونیت داخلی و خارجی و اجرای کابل قدرت دستگاه
اجرای لوله‌های درین برای انتقال آب چگالیده شده به خارج از محیط تهویه شونده
نصب شاسی روی سقف برای آویختن دستگاه به آن
ظرفیت انواع اسپلیت کانالی :
داکت اسپلیت ها معمولا در ظرفیت های btu/hr18000 تا btu/hr60000 در یک دستگاه تولید می شوند. البته واحد دیگری نیز جهت نامگذاری ظرفیت ها رایج است که به تن تبرید بیان می شود. لازم است بدانید به هر 12000btu/hr یک تن تبرید گفته می شود. در نتیجه داکت اسپلیت ها معمولا در ظرفیت های 1.5 تا 5 تن‌تبرید تولید می شوند.
داکت اسپلیت های میدیا
در اســتفاده از سیســتم های تهویــه مطبــوع تراکمــی همــواره هزینه هــای انــرژی الکتریکــی فاکتــور مهــم و اساســی بــوده اســت. بــرای مشــتریان ایــن سیســتم ها، هزینه هــای مصــرف بــرق یکــی از مهمتریــن مــوارد انتخاب آن در جهــت تأمیــن ســرمایش و گرمایــش ســاختمان بــه حســاب می آیــد. در گذشــته ایــن سیســتم های تهویــه مطبــوع در تمامــی انــواع اســپلیت (پنلــی، کاســتی، داکــت و …) همیشــه بــه صــورت ثابــت طراحــی می شــدند و کمپرســور یعنــی مهمتریــن جــزء در مصــرف انــرژی ثابــت و بــا حداکثــر ظرفیــت (در ًالکتریکــی بــه صــورت کامــا زمــان کاهــش بــار حرارتــی و برودتــی) کار می کــرد، کــه ایــن امــر باعــث تحمیــل هزینه هــای مصــرف بیشــتر جریــان بــرق و همچنیــن استهلاک بیشتر قطعات میگردید . ولــی در حــال حاضــر بــه دلیــل پیشــرفت علــم و کشــف سیســتم متغیــر و گســترش آن باعــث شــده کــه DC inverter یــا اینورتــر سیســتم های تبریــد تراکمــی نیــز از ایــن فــن آوری در طراحــی اجــزاء اصلــی مصــرف جریــان الکتریکــی یعنــی کمپرســورها و موتــور فن هــا بهــره گیرنــد و بدیــن وســیله توانســته اســت بــه مقــدار بســیار زیــادی در کاهــش مصــرف انــرژی و پاییــن آوردن اســتهاک و در نتیجــه کاهــش هزینه هــا مؤثــر واقــع شــود. (Invertere) به همیــن دلیــل ایــن سیســتم ها یعنــی اینورترهــا مــورد اســتقبال گســترده مشــتریان و مصــرف کننــدگان قــرار گرفتــه اســت.
داکت اسپلیت اینورتر حاره ای مایدیا:
داکـت اسپـلیت اینـورترحـاره ای
همچنیــن بــا توجــه بــه اینکــه در ایــران هزینه هــای تامیــن آب گــرم و اســتفاده از کویــل آبگــرم در دســتگاه های داکــت اســپیلت بســیار کمتــر اســت در ایــن نــوع سیســتم ها بــه راحتــی Heat Pumpجهــت ایجــاد گرمایــش در مقایســه بــا اســتفاده از سیســتم می تــوان از کویــل آبگــرم بــرای ایــن منظــور اســتفاده کــرد و کویــل آبگــرم را در دهانــه هــوای رفــت یونیــت داخلــی نصــب کــرد. در زیر به تشریح بخشی از اجزای این نوع داکت اسپلیت ها می پردازیم.
فنــاوری اینورتــر در طراحــی کمپرســورها 80 درصــد مصــرف کــه بخــش اعظــم انــرژی را برعهــده دارد بیشــترین تأثیــر را گذاشــته اســت. بکارگیــری روتــور مغناطیســی دائمــی عــلاوه براینکــه مصــرف انــرژی الکتریکــی را در ایــن کمپرســور هــا بــه شــدت تقلیــل داده بــه علــت ســاختار کوچکتــر و منســجم تــر کــه منجــر بــه کارکــرد روانتــر می گــردد باعــث افزایــش طــول عمــر کمپرســور و همچنیــن افزایــش راندمــان می شــود. کار دائمــی کمپرســور و کاهــش دفعــات اســتارت متعــدد آن بــه دلیــل جایگزیــن شــدن تغییــرات فرکانــس و ولتــاژ بــه قطــع و وصــل شــدن کلــی سیســتم در هنــگام کارکــرد سرمایشــی و گرمایشــی بــا عــث افزایــش طــول عمــر اســتاتور و قطعــات مکانیکــی کمپرســور می گــردد.
در ایــن نــوع کمپرســور هــا بــه دلیــل اینکــه شــروع بــه کار کمپرســور بــا تغییــر فرکانــس و ولتــاژ صــورت مــی گیــرد بنابریــن اســتفاده از خــازن و جــذب جریــان از شــبکه و شــارژ یکبــاره آن بــه کمپرســور بــرای راه انــدازی وجــود نــدارد و همیــن امــر باعــث بالارفتــن طــول عمــر ســیم پیــچ استاتورکمپرســور و عــدم آســیب دیــدن شــبکه می گــردد. همچنیــن بــه دلیــل اینکــه در بارهــای جزئــی نیــز کمپرســور همچنــان کار می کنــد و خامــوش نمی گــردد بنابرایــن جریــان گرمایــش و ســرمایش دســتگاه همــواره حتــی در کمتریــن حــد کار دســتگاه نیــز متوقــف نمی گــردد. و نیــز ســرعت رســیدن دمــای هــوای ارســالی دســتگاه بــه دمــای تنظیــم شــده در هنــگام اســتفاده از کمپرســور DC inverter بــه دلیــل خامــوش نبــودن آن نســبت بــه دســتگاه های بــا کمپرســور ثابــت بســیار بیشــتر اســت. مجموعــه عوامــل ذکــر شــده باعــث شــده تــا کمپرســورهای اینورتــر داری راندمــان کار بالاتــر و مطمئنتــر باشــند و ایــن امــر ســبب اســتقبال بیشــتر از دســتگاه های داکــت اســپلیت شــده اســت.
مزایای استفاده از داکت اسپلیت های مدیا نسبت به برند های موجود در بازار ایران به علت استفاده از کمپرسور های معتبر و قدرتمند اینورتر و کم مصرف Panasonic و GMCC ، استفاده از مبرد دوستدار محیط زیست R410a ، دامنه کارکرد 15- تا 50+ درجه سانتیگراد ، یونیت های داخلی با فشار استاتیکی بالا و صدای مناسب استفاده از تکنولوژی شیار داخلی لوله های مسی جهت افزایش راندمان انتقال حرارت و کویل های gold fin جهت جلوگیری از خوردگی در یوینیت های خارجی ، سیستم عیب یابی، راه اندازی و محافظت خودکار ، سیستم اعلام نشتی و سیستم یخ زدایی سبب شده مشتری با خیال راحت نسبت به انتخاب این برند اقدام نماید .
بدون دیدگاه